SKAFOİD KIRIKLARI

Skafoid kemik, el kemikleri ile ön kol arasında geçiş sağlayan sekiz karpal kemikten bir tanesidir. Skafoid kemik, ön kola yakın olan ve ele yakın olarak iki sıra halinde bulunan karpal kemikleri birbirine bağlayan merkez konumda bulunur. Bu nedenle sık travmaya maruz kalır.

Şekil 1: Skafoid kemik kırıklı hastanın röntgen görüntüsü

Nedenleri nelerdir?

El bileği üzerine alınan direkt travma sonucu oluşabilir. Düşme en sık sebeplerden birisidir.

Bulguları nelerdir?

Travma sonrasında başlangıçta çok ağrılı bir period olur. Ağrı gün gittikçe azalır. Bazı hastalarda el bileğinde deformite ve şişlik oluşmayabilir. Morarma nadirdir. Bazı hastaların kırıkları olmasına rağmen aylar yıllar sonrasında doktora başvurup tanıları konulmaktadır.

Nasıl tanı konur?

Muayenede başparmağın elbileğine doğru bastırılmasında, el bileğinin başparmak tarafına doğru basılmasında ağrı saptanabilir (snuffbox şekil). Şüpheli hastalarda, radyolojik incelemede skafoid kemiğe özellikle dikkat etmek gerekir. İlk gün çekilen grafilerin hepsinde mevcut skafoid kırığı görülemeyebilir. Bu gibi durumlarda, hastanın el bileği atele alınırak 10 gün sonra film kontrolü yenilenebilir. Eğer imkan varsa 10 gün beklenmeden, MR veya bilgisayarlı tomografi ile tanı netleştirilmelidir.

Şekil 2: Aynı hastanın cerrahi tedavi sonrasındaki röntgeni

Nasıl tedavi edilir?

1.Alçılı tedavi: Yerinden oynamamış kırıklarda; önkol el ve başparmağı içine alçılı tedavi uygulanabilir. Alçılı tedavi süresi ortalama 6–10 haftayı bulur. Kırığın oluştuğu bölgeye göre; kırığın kaynama süresi değişir. Bunun nedeni skafoid kemiğin her bölgesindeki kanlanmanın farklı olmasıdır. Kırık oluşumu sonrasında kaynamanın hızının kırık kemiğin kanlanması etikelemektedir. Özellikle 1/3 ön kısım yani önkola yakın kısımdaki skafoid kırıklarında bu nedenle cerrahi önerilir.

2.Cerrahi tedavi: Yerinden oynamış kırıklarda cerrahi en uygun tedavi yöntemidir. Cerrahi tedavide amaç; vida ve çivilerle kırığın oynamaması sağlamaktır. (şekil) Bazen vücudun başka kısımlarından kemik alınarak bu bölgede kullanımı gerekebilir. Bazen uzun alçılama süresi nedeni ile ayrışmamış kırıklarda da vida ile kırık hattını görmeden cerrahi önerilebilir.

Tedavi sonucu oluşabilecek komplikasyonlardan bazıları şunlardır:

Kırığın kaynamaması:

Skafoid kemiğin kötü kanlanma özelliğinden dolayı kırık kaynamayabilir. Kırıkta 6 ay sonra kaynama sağlanamamasına kaynamama=nounion denir. Kırığın normal kaynama süresinden uzun süren kaynama sorunlarına gecikmiş kaynama adı verilir. Direkt film bilgisayarlı tomografi ve MRI tanıda yararlıdır. Tedavisinde; Erken kireçlenmeyi engellemek için kemik aşısı alınarak kırık hattına cerrahi müdahalede bulunmak gerekir.

Kırık sonrasında oluşan kemik ölümü:

Kemiğin kötü kanlanma özelliğinden dolayı kırık olan kemik parçası ölebilir. Cerrahi olarak kemik uçları kanlandırmaya çalışılır.

Kırık sonucu oluşan kireçlenme:

Eğer kırık nedeniyle el bileğinde kireçlenme gelişmişse cerrahi olarak tedavi etmek gerekir. Kireçlenmenin şiddetine göre uygun cerrahi işlem el cerrahı tarafından seçilir.